قضیه از این قراره که با ایجاد آزمون تعیین سطحی مانند کنکور و همین طور ایجاد ارزشی به نام “مدرک تحصیلی” (نه سواد!) در بین عموم مردم ، آزمون ورود به دانشگاه کنکور تبدیل به غول کنکور میشود. چون به دلیل ورود بسیار زیاد داوطلبان به این عرصه باعث میشن که کنکور هی تبدیل به فیلتر قوی و قوی تری بشه! خوب بعد از یه حدی سخت تر شدن کنکور ، خود متولیان فهمیدن چه گندی زدند (یا چه گندی زده شده! ) بنابراین به جای حل ریشه ای این مشکل شروع کردند به ماستمالی کردن ارزش یابی. این جوری که قانون یا قانون هایی تصویب کردند برای تبدیل این ارزشیابی یک مرحله ای به یک ارزشیابی چند مرحله ای. (طبیعی است که حتی اگر با وجود درست برگزار شدن این ارزشیابی ها و استاندارد بودن آزمون ها باز هم نفس کار عوض نشده است). این ارزش یابی چند مرحله ای یعنی آزمون گرفتن متوالی در 3 یا 4 سال دبیرستان (نظام قدیم) و سپس جمع آوری و برآیند گیری از نتیجه ی دانش آموزان.
آموزش و پرورش و یا سازمان سنجش این قانون را به طور کامل انجام ندادند و صرفا معدل کتبی سال سوم را ، تاثیر 25 درصد قطعی دادند. بعد از اینکه 2 سال این آزمون ها برگزار شد، خانومی از پذیرفته شدگان کنکور به این قانون اعتراض کردند و توی قانون مشکلی پیدا کرد (و به دیوان عدالت شکایت کردند که چرا عدالت رعایت نمیشه و ) چرا در 3 سال این دستور العمل یعنی امتحانات نهایی انجام نمیگیرد. در حالی که در قانونی که در مجلس تعیین شد باید هر 3 یا 4 سال امتحانات نهایی می بود و توسط آموزش و پرورش گرفته می شدند. ( و این چنین با پیدا کردن مشکل تونستند درصد قطعی رو به درصد مثبت تبدیل کنند.) (البته با این کار برای افرادی که معدل های متوسط رو به بالا گرفته اند تاثیری ندارد و صرفا به نفع معدل های پایین هست. این که به اون ها یه شانس دوباره داده میشه. و البته تجربه ثابت کرده کسی که سال 3ام درست درس نمیخونه پس پیش دانشگاهی هم تحولی زیاد درش پیش نمی اید. عملا این کار تاثیر چندانی برای کسانی که کنکور برایشان مهم و سرنوشت ساز است و درگیر رقابت رتبه های زیر 2000 یا 3000 اند ندارد.)
این از تاریخچه! پس همون طور که دیدیم با ماستمالی های اولیه و سعی در تصویب قانونی که نه تنها مشکل رو حل نمیکنه بلکه همش میزنه و پخشش میکنه تو 3 یا 4 سال و سپس با ماست مالی همین قانون (که شاید، شاید ،شاید، میتونست شروع تحول عظیمی باشه) باعث شدند که هی کار بدتر شه و با پیدا شدن این مشکل توسط یه دانش آموز (دانشجو) آبروی سازمان سنجش و وزارت آموزش و پرورش بره! (فقط نه این دوره ی وزارت … بلکه برای 3 سال!)
شاید این راه حل مسخره اولین بار برای این به ذهن نماینده ها و مسئول ها افتاده که یاد این کلیشه افتادند “نمره ی مستمر مهم تر از نمره یک امتحان است”. درواقع به جای اینکه اصل ارزشیابی و شیوه درست اون اجرا بشه اومدند و فقط پخشش کردند که بگن “ببینید فقط اون 4 ساعت کنکور مهم نیست!” (کاری به این ندارم که شیوه درست ارزشیابی چیه… البته فعلا!)
یکی دیگه از مشکل هایی هم که هست همین فرهنگ “هرکس تحصیل کرده تره یعنی مدرک بالاتره داره و هرکی مدرک بالاتری داره آدم بهتریه و این یعنی اینکه راحت تر میتونه زندگی کنه!”. معیار اشتباه شروع همه ی این معضلات هست!
نکته ی بعدی که خوبه بهش فکر کنیم اینکه آیا این ارزشیابی از استعداد های ذاتی هست یا اکتسابی؟ کدوم مد نظر فیلتر کنکوره و کدوم داره انجام میشه؟
راه حل نداشت متن.
یه سری جاهاش حتی انتقادش هم واضح نبود.
1. در مورد راه حل هاش میشه یه کتاب نوشت. من فقط میخواستم آسیب شناسی کنم!
2. دقیقا کجاش نامشخصه؟ (که من تصحیح کنم! )
امیدوارم واقعا بتونی همچین کتابی بنویسی!
اون جاهایی که انتقاد از مدرک گرایی هست، دقیقا مخاطب کیه و اصولا چقدر این انتقاد وارده؟ البته من انتظار ندارم که انتقادات خودت رو ناوارد بدونی. اما می تونی حداقل بهش بیشتر فکر کنی.
و اونجایی که بحث فیلتر برای ذاتی یا اکتسابی بودن استعداد ها هست، متوجه نشدم چی رو میخوای برسونی دقیقا.
1. معمولا در این جور مواقع میگویند که ” این انتقاد اول از همه به خود مردم وارده!” ولی نه… من اول از همه میخوام انگشت اتهام رو به همون متولیان کنکور ببرم و بعد به مسئولانی که باعث ایجاد این فرهنگ شدند. (این که دقیقا چه کسانی هستند باید بگم که خوب یه نفر نیست و هر کسی به سهم خودش دخیله! و کسانی که مستقیما به حوزه تعلیم و تربیت مربوط اند بیشتر)
2. یه سری استعداد هست که ذاتی و مادر زادیه! مثل حافظه قوی. ولی یه سری چیز ها هست که با تمرین درست میشه. مثل اکثر مهارت ها. میخوام بگم که خوبه به این فکر کنیم که کنکور کدوم رو می سنجه و به غربال خوب اصلا کدوم رو باید بسنجه؟ )
3. هیچ مشکلی وجود نداره که من اشتباه کنم. مشکل وقتی پیش میاد که نفهمم دارم اشتباه میکنم! مرسی از اینکه با من بحث میکنی تا بفهمم آیا واقعا دارم اشتباه میکنم یا نه!